Twórcą terapii SI jest dr Jean Ayres (1920–1989), psycholog, terapeuta i pracownik naukowy Uniwersytetu Kalifornijskiego w USA. Sukcesy terapii integracji sensorycznej opierają się na podstawowych założeniach odwołujących się do neurologii, z których najważniejsze to plastyczność neuronalna mózgu (zdolność do zmian i modyfikacji) i sekwencyjny rozwój procesów integracji sensorycznej.
Terapia integracji sensorycznej może być prowadzona wyłącznie przez certyfikowanego terapeutę, w przystosowanym do tego gabinecie. Określana jest mianem „naukowej zabawy” i opiera się na wnikliwej diagnozie przeprowadzonej specjalistycznymi testami, określającej przyczyny niepowodzeń dziecka. Podczas diagnozowania istotna jest obserwacja kliniczna dziecka oraz szczegółowa anamneza (wywiad z rodzicami pogłębiony kwestionariuszami). Zdiagnozowane dysfunkcje muszą być poddane odpowiedniej, systematycznej terapii. Terapeuta opracowuje program terapii dla każdego dziecka indywidualnie, dozując stopień trudności. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawia organizację pracy układu nerwowego, wyzwala więcej reakcji adaptacyjnych i wpływa na procesy uczenia się. Zadaniem terapeuty jest stałe monitorowanie i analizowanie postępów dziecka, co umożliwia właściwy dobór kolejnych aktywności oraz pomocy terapeutycznych.
Na diagnozę zaburzeń integracji sensorycznej składają się trzy spotkania. Przed pierwszym spotkaniem należy przyjść kilka minut wcześniej, przynieść książeczkę zdrowia dziecka, opinię/orzeczenie z placówki edukacyjnej/pedagogicznej, ewentualne wyniki badań lekarskich, a zwłaszcza okulistycznych, audiologicznych, neurologicznych, tarczycy, USG głowy, karty wypisu ze szpitala. Strój dziecka powinien być swobodny, nie krępujący ruchów, dobrze mu znany i akceptowany. W ramach pisemnej opinii rodzice otrzymują szczegółowy raport diagnostyczny, dodatkowo omawiany na ostatnim spotkaniu. Zawiera on Indywidualny Program Domowy składający się ze szczegółowych wskazówek dla rodziców i zaleceń dla nauczycieli.
Metoda integracji sensorycznej to jedna z ważniejszych metod wykorzystywanych w pracy z dziećmi z problemami w rozwoju, również przedwcześnie urodzonych, z porodu operacyjnego, z ciąży o zaburzonym przebiegu. W pierwszej kolejności kierowana jest do dzieci z trudnościami w uczeniu się oraz z problemami wychowawczymi. Jest także wykorzystywana jako forma profilaktyki ewentualnych trudności w uczeniu się oraz stymulacja rozwoju dzieci prawidłowo rozwijających się. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą współwystępować z wieloma innymi zaburzeniami: autyzmem i zespołem Aspergera, ADHD, dziecięcym porażeniem mózgowym, ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksją, optodysleksją, dysgrafią, dysortografią, dyspraksją), zespołem Downa i innymi schorzeniami genetycznymi i wadami wrodzonymi.
Terapia SI dedykowana jest dzieciom w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ze względu na intensywny rozwój ich układu nerwowego. Biorąc pod uwagę fakt iż, złożone zachowania dzieci rozwijają się w oparciu o podstawowe, wcześniej wykształcone umiejętności, należy wykrywać wszelkie zaburzenia możliwie najwcześniej. Wczesna interwencja znacznie zwiększa szansę na szybszą poprawę funkcjonowania dziecka, jednak skuteczna jest również u dzieci starszych. Z naukowych podstaw terapii SI korzystają też dorośli. Terapia zwykle trwa od sześciu miesięcy do dwóch lat. Niekiedy wystarczy konsultacja z wykwalifikowanym terapeutą, obserwacja dziecka oraz wprowadzenie zaleconych przez niego zmian podczas zabawy czy też realizowania codziennych zadań w domu i w szkole. Istotną rolę odgrywa świadomość rodziców i uczących dziecko nauczycieli, na czym polega problem i z czego wynika. Ułatwia im to organizowanie odpowiednich zadań stymulujących rozwój poszczególnych układów w warunkach domowych i szkolnych, w ramach przepisanej przez terapeutę diety sensorycznej. Na prośbę rodziców lub nauczycieli w naszym Ośrodku udzielamy wsparcia nauczycielom i pracownikom placówki przedszkolnej lub szkolnej, do której uczęszcza dziecko.
Wiedząc, że integracja sensoryczna jest naturalnym procesem, odbywającym się już w łonie matki i najintensywniej przebiegającym do 7 roku życia, wiemy już, że terapią możemy pomóc dziecku usprawnić ten proces. Terapia SI nie jest jednak złotym remedium na wszelkie niedogodności. Podczas terapii dziecko nie nauczy się czytać, jeździć na rowerze, czy celnie rzucać do kosza. Jej zadaniem jest usprawnianie pracy układu nerwowego oraz systemów sensorycznych, których prawidłowe funkcjonowanie stanowi bazę do rozwoju tych i innych umiejętności… daje efekt udrożnienia „korka w mózgu”, parafrazując korki w ruchu ulicznym.
Dr J. Ayers udowodniła bowiem, że rozwój wyższych funkcji mózgowych, od których zależą procesy poznawcze, usprawniamy właściwie prowadzoną terapią SI.
W trakcie zajęć terapeutycznych troszczę się o całościowy rozwój dziecka, wykorzystując wielospecjalistyczną wiedzę i metody oraz szerokie doświadczenie zawodowe. W zależności od wskazań, łączę ćwiczenia SI z treningami słuchowymi, elementami z zakresu techniki czytania, sprawności językowej, dłoni, nie zaniedbując rozwoju kompetencji społecznych. Bazuję na wzmocnieniach pozytywnych, pozwalając dziecku odnieść sukces, a porażki bagatelizuję i przekuwam na nowe doświadczenia w przyjaznym otoczeniu i atmosferze akceptacji oraz wsparcia.
W naszym Ośrodku z powodzeniem stosuje się prowadzenie terapii SI, równolegle z terapią pedagogiczną.
Jeśli Twoje dziecko znajduje się w okresie niemowlęcym, zwróć uwagę, czy:
- ma trudności ze ssaniem,
- ma trudności z jakością i trwałością snu,
- jest niespokojne i płaczliwe albo zbyt spokojne i bierne,
- nie utrzymuje i nie kontroluje ruchów głowy,
- nie nasłuchuje dźwięków lub reaguje nadmiernie na dźwięki o umiarkowanym natężeniu,
- nie patrzy na twarz opiekunów, nie wodzi wzrokiem za ruchem,
- nie wyciąga rąk po zabawkę,
- po pierwszym miesiącu ma stale zaciśnięte piąstki/palce stóp,
- jest zbyt sztywne lub zbyt wiotkie,
- głowę częściej zwraca w jedną stronę,
- leżąc na plecach jest wygięte,
- nie lubi leżeć na brzuchu, leżąc nie unosi głowy,
- nie siada, nie raczkuje, nie chodzi w czasie ustalonym rozwojowo,
- z opóźnieniem gaworzy, wypowiada sylaby i słowa,
- ma trudności z gryzieniem, żuciem, połykaniem, wybrzydza lub dławi się jedzeniem.
Jeśli masz wątpliwości czy terapia SI jest wskazana dla Twojego dziecka, odpowiedz sobie na trzy pytania:
- Czy nieprawidłowości w rozwoju Twojego dziecka sprawiają mu trudność w pokonywaniu codziennych zadań?
- Czy dysfunkcje te utrudniają funkcjonowanie innym: rodzicom, rówieśnikom, nauczycielom?
- Czy w kreowaniu przyszłości Twojego dziecka, jest dziś miejsce na odrzucenie sugestii innych doświadczonych rodziców, lekarzy, nauczycieli czy pedagogów?
Możesz też wypełnić wstępny Kwestionariusz Rozwoju Sensomotorycznego Dziecka KLIKNIJ ABY POBRAĆ KWESTIONARIUSZ i umówić się na konsultację, w celu omówienia go. Kwestionariusz ten nie jest narzędziem diagnostycznym, jedynie cennym drogowskazem i przygotowaniem do właściwego wywiadu.
Z ZABURZEŃ INTEGRACJI SENSORYCZNEJ SIĘ NIE WYRASTA,
ONE ROSNĄ Z DZIECKIEM…
W podniesieniu jakości oraz efektywności nauki szkolnej, wystarczające bywa ustalenie profilu sensorycznego dziecka. Każdy z nas ma indywidualne preferencje nabywania wiadomości i umiejętności. Warto je znać, aby wiedzieć jak się uczyć. Profil sensoryczny wiele nam mówi o dojrzałości Ośrodkowego Układu Nerwowego badanego dziecka.
