Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. Trwa do ukończenia szkoły podstawowej - nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia
Dziecko 6-letnie, jeśli taka jest wola rodziców, może zostać przyjęte do klasy pierwszej szkoły podstawowej i tym samym zostać objęte obowiązkiem szkolnym, po osiągnięciu wydolności psychofizycznej, inaczej gotowości szkolnej.
Rozporządzenie MEN w sprawie świadectw w § 3 pkt 4 stanowi, że dyrektor przedszkola wydaje rodzicom dziecka spełniającego obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. W przypadku dziecka mogącego podjąć naukę w szkole podstawowej w wieku 6 lat, informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej wydaje się na wniosek rodziców złożony nie później niż do 30 września roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko może rozpocząć naukę w szkole podstawowej.
Przepis ten wyraźnie wskazuje, że informacji o gotowości szkolnej nie wydaje się wszystkim dzieciom 6-letnim, ale wyłącznie tym, których rodzice odpowiednio wcześniej zgłosili wymagany wniosek. Jeżeli nie zachowali terminu złożenia dokumentu, przedszkole nie ma obowiązku przygotowania oceny i wydania jej do 30 kwietnia danego roku szkolnego.
Jest to podyktowane koniecznością prowadzenia etapowej obserwacji pedagogicznej zakończonej analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, a także obserwacji mającej na celu wczesne rozpoznanie u dzieci dysharmonii rozwojowych i podjęcie interwencji. Obserwacja dotyczy zadań rozwojowych dziecka, zgodnych ze skalą SGS: zdobywanie wiedzy i umiejętności poznawczych, współdziałanie z rówieśnikami, osiąganie samodzielności, realizowanie nowych form aktywności – nauki i pracy, opanowanie podstaw czytania i pisania.
Badanie diagnozy dojrzałości szkolnej prowadzone w naszym Ośrodku składa się z dwóch-trzech spotkań i trwa łącznie ok. trzech godzin. Ilość spotkań i czas trwania badania zależy od tempa pracy dziecka. Przeprowadza je pedagog oraz psycholog w otoczeniu przyjaznym dziecku. Zadania mają formę zabawową i nie powodują nadmiernego obciążenia ani stresu u dzieci. Rodzice otrzymują pisemną, szczegółową informację dotyczącą następujących sfer rozwoju dziecka: poznawczej, fizycznej i emocjonalno-społecznej, a także zalecenia do pracy z dzieckiem w domu. Pozwoli im to na podjęcie decyzji dotyczącej ewentualnego odroczenia lub przyśpieszenia obowiązku szkolnego dziecka.
Podczas badania ocenie podlega:
- rozwój umysłowy - inteligencja oraz związane z nią funkcje poznawcze: pamięć, uwaga, zasób słownictwa, wiedza społeczna, funkcje wzrokowo-przestrzenne oraz słuchowo-językowe,
- rozwój emocjonalny - dojrzałość emocjonalna i społeczna,
- rozwój motoryczny: sprawność dłoni w zakresie ruchów precyzyjnych, stabilizacja posturalna oraz zręczność ruchowa całego ciała,
- rozwój mowy – osiągnięcie normy wiekowej, poprawność wymowy, kompetencje językowe,
- lateralizacja.
Rodzice powinni być świadomi, że o osiągnięciu dojrzałości do podjęcia nauki szkolnej, świadczy nie tylko rozwój umysłowy i fizyczny (w tym odporność psychiczna i fizyczna na właściwym poziomie) ale również emocjonalny i społeczny. Nie wystarczy, że dziecko jest ciekawe nowych zadań i posiada umiejętności, aby je z sukcesem wykonać. Ważne jest, aby miało gotowość i wytrwałość do wykonywania niełatwych, często żmudnych ćwiczeń, nie zniechęcało się napotykanymi trudnościami, pracowało samodzielnie, w stosownym tempie i w skupieniu oraz potrafiło współpracować z rówieśnikami oraz nauczycielami.
