Prowadzimy terapię ręki w Szczecinie, podczas której diagnozujemy zaburzenia motoryki ręki i dopasowujemy plan terapeutyczny do indywidualnych potrzeb dziecka. Terapia ręki skupia się na specjalistycznych ćwiczeniach, które obejmują ruchy dłoni, barków i całej kończyny górnej. Program terapeutyczny koncentruje się na przygotowaniu motoryczno-proprioceptywnym, rozwijaniu umiejętności ręki oraz generalizacji nabytych umiejętności.
Kiedy warto zgłosić się z dzieckiem na terapię ręki?
Terapia ręki jest zalecana dla dzieci, które mają trudności w skoordynowaniu ruchów obu rąk oraz w wykonywaniu podstawowych czynności z użyciem dłoni. Warto rozważyć terapię, gdy dziecko doświadcza następujących problemów:
- Nieprawidłowo trzyma ołówek
- Unika dotykania nowych przedmiotów
- Ma problemy z manipulowaniem niewielkimi przedmiotami
- Niestarannie pisze i nie lubi wykonywać prac plastycznych
- Ma trudności w łapaniu i kopaniu piłki
Ma wiotkie lub napięte mięśnie
Jakie korzyści może przynieść terapia ręki?
Terapia ręki oferuje szereg korzyści, które mogą znacząco poprawić funkcjonowanie dziecka w codziennym życiu:
- usprawnienie ruchów dłoni – regularne ćwiczenia pomagają poprawić precyzję i płynność ruchów dłoni, co jest kluczowe dla wykonywania wielu codziennych czynności, takich jak pisanie, rysowanie czy zapinanie guzików;
- poprawa chwytu – dzięki temu dziecko może lepiej radzić sobie z trzymaniem przedmiotów o różnych kształtach i rozmiarach, co wpływa na poprawę funkcjonalności rąk;
- rozwój koordynacji – ćwiczenia terapeutyczne pomagają w koordynacji ruchowej obu rąk, co jest istotne dla wykonywania złożonych zadań, takich jak wiązanie butów czy posługiwanie się narzędziami;
- zwiększenie koncentracji – terapia ręki wymaga skupienia i precyzyjnego działania, co wspiera rozwój koncentracji i umiejętności planowania ruchu.
Ponadto pozwala na prawidłowe utrzymanie napięcia mięśni, kontrolę postawy, redukcję zaburzeń posturalnych oraz poprawę czucia powierzchniowego.
Na terapię ręki zapraszamy rodziców z dzieckiem, które może mieć niektóre z trudności:
- Nie opanowało wystarczająco czynności samoobsługowych: posługiwanie się sztućcami, zapinanie guzików, zawiązywanie sznurowadeł.
- Ma trudności w cięciu nożyczkami.
- Ma problemy z manipulowaniem drobnymi przedmiotami: koralikami, guzikami, klockami lego, duplo.
- Myli różnicowanie prawo – lewo, nie ma dominacji jednej z rąk.
- Niestarannie, niekształtnie pisze, nie mieści się w liniaturze.
- Jego rysunki są proste i ubogie w szczegóły.
- Nie lubi kolorowania, pisania po śladzie.
- Nieprawidłowo trzyma ołówek.
- Niezgrabnie, z trudem gra na bębenku, jeździ na rowerze, pływa, tańczy.
- Ma trudności w łapaniu, kopaniu piłki, poprawnym celnym rzucaniu.
- Często się potyka, wpada na przedmioty, nie podpiera podczas upadku.
- Wydaje się być wiotkie lub napięte i mniej sprawne ruchowo od rówieśników.
- Unika dotykania nowych przedmiotów, różnorodnych faktur.
- Prace manualne wykonuje nieuważnie, niedbale, zbyt szybko lub wolno.
- Później niż rówieśnicy zaczęło mówić lub miało/ma wadę wymowy.
- Później niż rówieśnicy zaczęło siadać, chodzić.
- Jako niemowlę ominęło etap raczkowania.
Rozwój mowy dziecka jest ściśle powiązany z jego rozwojem ruchowym, a w szczególności z rozwojem czynności precyzyjnych, które wykonują dłonie. Znajdujące się w korze mózgowej pola ruchowe odpowiedzialne za motorykę narządów mowy oraz pola ruchowe odpowiadające za ruch ręki leżą blisko siebie.
Z tego też powodu, odpowiednia stymulacja ręki, pobudzająca znajdujący się w mózgu ośrodek odpowiedzialny za jej ruch, pobudza jednocześnie ośrodek ruchowy narządów mowy.
Diagnozę w naszym Ośrodku przeprowadza certyfikowany terapeuta Terapii ręki posiadający jednocześnie uprawnienia do diagnozowania zaburzeń integracji sensorycznej. Ocenie podlegają umiejętności w zakresie dużej i małej motoryki, w szczególności umiejętności grafomotoryczne (rodzaj chwytu narzędzia pisarskiego, poziom rysunku/pisma). Terapeuta na podstawie wywiadu, obserwacji, testów i analizy wytworów dziecka, określa potencjalne przyczyny ograniczeń dziecka w zakresie sprawności manualnej. Na tej podstawie opracowuje indywidualny program i plan pracy z dzieckiem.
W trakcie diagnozy oceniane są między innymi następujące aspekty funkcjonowania dziecka:
- zakres ruchomości stawów: barkowego, łokciowego i nadgarstka,
- tonus mięśniowy i postawa,
- stabilizacja posturalna,
- czucie powierzchniowe i głębokie w obrębie dłoni,
- percepcja wzrokowa,
- lateralizacja,
- koordynacja bilateralna (wykonywanie czynności przy użyciu obydwu rąk jednocześnie),
- podstawowe procesy integracji sensorycznej.
Diagnoza składa się jednego - dwóch spotkań. Ich długość uzależniona jest od wieku i umiejętności skupienia przez dziecko uwagi. Na spotkanie należy przynieść książeczkę zdrowia dziecka, aktualne wyniki badania wzroku i prace plastyczne/pisemne dziecka.
Jeśli dziecko ma zdiagnozowaną wadę wzroku, powinno mieć możliwość skorzystania z okularów. Zalecany strój swobodny, nie krępujący ruchów i skarpety.
Terapia ręki obejmuje realizację trzech podstawowych celów: przygotowanie motoryczno – proprioceptywne, rozwój umiejętności ręki oraz generalizację tych umiejętności. Terapia uwzględnia modyfikację środowiska domowego i szkolnego dziecka oraz współpracę z rodzicami. Rodzice otrzymują szczegółowe zalecenia do pracy z dzieckiem w domu. Systematycznie i rzetelnie prowadzona terapia ręki jest skuteczna w krótkim czasie. Po upływie kilku miesięcy przynosi pozytywne i trwałe efekty. Terapeuta monitoruje postępy dziecka, aż do uzyskania przez nie w pełni zautomatyzowanych funkcji. Efektem właściwie prowadzonej terapii ręki jest wzrost zdolności manualnych, usprawnienie precyzyjnych ruchów rąk i dłoni (w tym harmonijna nauka pisania), poprawa czynności samoobsługowych, utrzymanie prawidłowej postawy i wzrost koncentracji na wykonywanych zadaniach.
Na terapię ręki, w zależności od wskazań diagnostycznych, składają się różnorodne ćwiczenia. W początkowej fazie bardziej przypominają ogólnorozwojowe ćwiczenia aniżeli lekcje kaligrafii. Umiejętność kształtnego pisania jest bowiem końcowym efektem harmonijnego rozwoju ruchowego dziecka.
Dzieci o zaburzonej motoryce dużej i małej, często cechują wtórne zaburzenia emocjonalne: deficyt uwagi, rozpraszalność, nadruchliwość i niska wytrwałość. Są to negatywne reakcje na trudności, objawiające się chęcią ucieczki od przykrych zadań. Dzieci te mają niską samoocenę i wygórowane reakcje emocjonalne. Nierzadko bywają krytykowane przez rówieśników. Dlatego terapeuta przywiązuje dużą wagę do zbudowania przez dziecko przekonania o własnych możliwościach i stwarza sytuacje do osiągnięcia sukcesu.
Na zdolność do precyzyjnych ruchów rąk, wpływają:
- Rozwój reakcji posturalnych czyli właściwego napięcia mięśni niezbędnych do wykonania zadań grafomotorycznych.
- Ruchy posturalne w tle przy sięganiu po kredkę, przesuwaniu zeszytu. Ponieważ organizacja zachodzi w ośrodkach podkorowych, korekta słowna nie jest skuteczna.
- Stabilizacja posturalna – właściwa postawa przy biurku. Dziecko przyjmuje i kontroluje stabilną postawę, stabilizuje obręcz barkową, kończyny górne i prostuje tułów. Szyję ustawia przeciwnie do działania siły grawitacji ziemskiej. Podczas kokontrakcji pracują właściwe mięśnie antagonistyczne.
- Wady postawy utrudniają przyjmowanie i utrzymywanie prawidłowej postawy w trakcie aktywności stolikowych. Cechy nieprawidłowej postawy nasilają się podczas wykonywania precyzyjnych, trudnych dla dzieci czynności.
- Zaburzenia posturalne oddziaływujące na ruchy głowy, zaburzenia równowagi, niski tonus mięśniowy powodują, że dziecko osuwa się z krzesła, opiera głowę na przedramieniu, łatwo się męczy w jednej pozycji przy długotrwałej pracy mięśni o niewielkiej sile.
- Właściwe reakcje równowagi.
- Ustalona lateralizacja.
- Zaburzenia w obrębie małej motoryki – drobne ruchy robaczkowe palców przy pisaniu, przesuwanie ręki.
- Koordynacja obustronna – przekraczanie linii środka przy pisaniu, właściwa stabilizacja kartki jedną ręką podczas pisania drugą. Współpraca przy przesuwaniu rąk.
- Dobra praksja ręki.
- Ustalony dojrzały chwyt pisarski.
- Efektywna ocena ruchu.
- Właściwa dystrybucja napięcia mięśniowego rąk i dłoni.
- Somatognozja – dobra mapa ciała wpływa na rozwój orientacji przestrzennej, stronności i kierunkowości. Jest to umiejętność niezbędna przy wyprowadzaniu kierunku liter - od strony lewej do prawej, umiejscowieniu symbolu czy kształtu we właściwym miejscu na kartce, w liniaturze, we właściwym położeniu góra – dół.
- Przy zaburzeniach orientacji przestrzennej dziecko może mieć problem przeniesienia wzoru z tablicy poziomej do zeszytu w pionie.
- Zaburzenia czucia powierzchniowego i głębokiego.
- Stereognozja (różnicowanie dotykowe bez użycia wzroku).
- Rozwój funkcji wzrokowych.
